IAB’nin Ekim 2025’te yayımladığı “Guide to Attention” raporu, dijital pazarlama dünyasında yeni dönemin adı olan “dikkat ekonomisi” kavramını gündeme taşıdı. Rapora göre, 2004 yılında bir kullanıcının bir ekranda ortalama odaklanma süresi 2,5 dakika iken, bugün bu süre yalnızca 47 saniye.
Dijital Pazarlama Okulu Kurucusu Yasin Kaplan, bu dönüşümün reklamcılığın doğasını değiştirdiğini belirterek, “Artık mesele reklamın gösterilip gösterilmediği değil, gerçekten fark edilip edilmediği. Gerçek etkiyi yaratan, gözün gördüğü değil zihnin odaklandığı andır” dedi.
Görünürlük Yetmiyor, Gerçek Dikkat Ölçülüyor
Kaplan, geleneksel “görüntülenebilirlik” (viewability) metriğinin artık tek başına yeterli olmadığını vurguladı. IAB verilerine göre, görüntülenen reklamların yüzde 81’i aslında izlenmiyor, buna karşın görünür sayılmayan mobil reklamlardan yüzde 25’i kullanıcılar tarafından fark ediliyor.
Bu tablo, markaların yalnızca görünürlüğe değil, gerçek dikkate yatırım yapmaları gerektiğini gösteriyor. Yeni nesil reklam teknolojileri, bu ihtiyaca yanıt olarak göz takibi (eye-tracking) ve yapay zekâ destekli modelleri birleştirerek kullanıcı odağını gerçek zamanlı ölçebiliyor.
IAB’nin raporuna göre, “kaliteli dikkat”e odaklanan kampanyalar, ortalama kampanyalara kıyasla yüzde 124 daha yüksek dikkat puanı, yüzde 340 daha yüksek tıklanma oranı (CTR) ve yüzde 40 daha düşük CPM maliyeti sağlıyor.
Dikkat, Sürdürülebilirliğin de Anahtarı
Dikkat metriği yalnızca performans açısından değil, çevresel etki bakımından da önemli bir gösterge haline geldi. Adelaide ve Scope3 tarafından yapılan araştırmaya göre, dikkat puanı yüksek medya yatırımları yüzde 37 daha az karbon salımıyla aynı etkiyi yaratabiliyor.
Kaplan, bu bulgunun dikkat ekonomisini sadece verimlilik değil, sürdürülebilirlik açısından da stratejik bir unsur haline getirdiğini belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Artık kampanyalar yalnızca ne kadar izlendiğiyle değil, ne kadar hatırlandığıyla ölçülüyor. Reklamverenler için en büyük yatırım, hedef kitlelerinin dikkatini kazanmak ve onu tutabilmek olacak. Dikkat, geleceğin reklam para birimidir.”
Dijital Çağın Yeni Gerçeği
Sonsuz içerik akışı arasında saniyelik ilgiyi yakalayabilen markalar, dijital ekonominin yeni kazananları haline geliyor. Başarının yeni tanımı artık basit bir görünürlük değil; anlamlı bağ kurabilen, zihinde yer edebilen iletişim.
Kısacası, dijital dünyanın yeni sloganı belli:
“Dikkati yakala, fark yarat.”
