Günümüzde küresel ısınmanın artması ile birlikte havalar daha erken ısınmaya ve daha geç soğumaya başlıyor. Bu da polen mevsimlerinin geçmiş yıllara göre erken başlamasına ve uzun sürmesine yol açıyor. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Zeynep Çelebi Sözener Isı artışı ile dünyada pek çok ülkede, baharda çiçek açan türlerde erken çiçeklenme görüldüğünü ve mevsimsel total polen yükünde artış olduğu söylüyor.
Sözenler, “Çok uluslu bir meta-analizde ölçüm yapılan bölgelerin %71‘inde artmış alerjenik polen düzeyleri; %65’inde ise uzamış polen mevsimi süresi saptandı. Ayrıca artmış CO2 konsantrasyonunun, hava kirliliğini ve bitkilerle polenlerin fizyolojisini etkilediği, polen alerjenitesini değiştirdiği ve daha agresif hale getirdiği ortaya konuldu” şeklinde konuştu
Küresel ısınma canlı yaşamı için her geçen gün büyümekte olan bir tehdit olarak karşımıza çıkıyor. İnsan kaynaklı faaliyetler sonucu atmosferde biriken sera gazlarının etkisiyle, dünyamız sanayi öncesi döneme göre bu gün 1,1 derece daha sıcak. Gerekli önlemler alınmaz ise ısının hızla artması ile 2030 yılında 1,5 dereceyi aşması bekleniyor.
Atmosferin ısısında görülen bu artış okyanusların ısınmasına, buzulların erimesine, deniz seviyelerinin yükselmesine sebep oluyor. Tüm ekosistemleri dengesizleştiren ve canlı çeşitliliğinde azalmaya yol açan küresel ısınma, aşırı hava olaylarının yaşanmasına sebep oluyor.Yükselen ısı, atmosferde nem tutulmasını da beraberinde getirirken bu durum ev tozu akarı, küf mantarı, polenler gibi solunum yolu ile alınan alerjenlerin atmosferde daha yoğun bulunması ile sonuçlanıyor. Doç. Dr. Zeynep Çelebi Sözener; ısı artışının, nem ve CO2 düzeylerinin iklimlerin değişmesi ile sonuçlandığını, polen sezonlarının uzamasına neden olduğu anlattı. Bu durumun polen yoğunluğunu etkilediğini ve alerjenik bitkilerin dağılımını değiştirdiğini belirtti.Hava Kirliliği Bitkilerin Ve Polenlerin Fizyolojisini Etkiliyor
“Günümüzde artık havalar daha erken ısınıyor ve daha geç soğuyor. Bu da polen mevsimlerinin daha erken başlamasına ve daha uzun sürmesine yol açıyor” diyen Sözener, konuşmasına şu sözlerle devam etti: “Isı artışı ile dünyada pek çok ülkede, baharda çiçek açan türlerde erken çiçeklenme görüldüğü ve mevsimsel total polen yükünde artış olduğu bildirildi.Çok uluslu bir meta-analizde ölçüm yapılan bölgelerin %71‘inde artmış alerjenik polen düzeyleri; %65’inde ise uzamış polen mevsimi süresi saptandı. 1995-2019 yılları arasında yapılan 25 yıllı kapsayan bir çalışmada; yıllık ortalama sıcaklıkta, her yıl için 0.041 santigrat derece artış olduğu, pik polen döneminin her yıl 1,7 gün öne geldiği, pik polen dönemi süresinin yılda 1,3 gün uzadığı gösterildi. Ayrıca artmış CO2 konsantrasyonu ve hava kirliliği ile bitkilerin ve polenleri fizyolojisi etkilenirken, polen alerjenitesi değiştiği ve daha agresif hale geldiğini söylemek mümkün.” şeklinde konuştuPolen Alerjisi Olan Hastalarda Semptomlar Daha Erken Başlıyor ve Daha Şiddetli Seyrediyor
Sözenler'in anlattığına göre bir diğer önemli nokta da artan şehirleşme ile birlikte kara kullanımında ve tarım pratiklerinde görülen değişiklikler. Bu değişiklikler dolayısıyla farklı bitki türlerinin bazı bölgelerde ilk kez görülmeye başlanması kaçınılmaz. Şehirleşmenin etkisi ile hasarlanan doğal bitki örtüsüne ait ağaçların yerine çok daha kolay büyüyebilen bitkiler dikiliyor. Bunun sonucunda o bölge için alışılagelmedik polenler atmosferde görülmeye başlanıyor. Bölgenin doğal habitatına ait olmayan farklı türde bitkilerin dikilmesi ile birlikte doğal akış bozluyor.
İnsanlar tarafından hasarlanan toprakta, ormansızlaştırılan bölgelerde kuraklık direnci yüksek olan türlerin kolaylıkla çoğalabildiğinden bahseden Sözener, küresel ısınmanın etkisiyle zaylan (ragweed) gibi istilacı türlerin daha önce görülmedikleri coğrafyalarda görülmeye başladığının da altını çizdi. Sözener, sözlerini “Sonuç olarak, polen alerjisi olan hastalarda burun akıntısı, kaşıntı, hapşırık, burun tıkanıklığı gibi alerjik rinit semptomlarının önceki yıllara göre daha erken başladığını, daha şiddetli seyrettiğini ve daha uzun sürdüğünü görüyoruz” diyerek tamamladı.
