Uzun pandemi arası sonrasında olağan üstü yoğunlaşan sahne odaklı konser ve festival türü etkinlikler için jeneratörler ile üretilen elektrik, akıl almaz bir hızla artan akaryakıt fiyatları yüzünden en önemli gider kalemleri arasına girdi.
Geçmişte jeneratör kiralama fiyatı pazarlık konusuyken, 2022 yılı daha yüksek kapasiteli jeneratör kullanıp daha düşük seviyede akaryakıt tüketerek maliyetli dengeleme arayışlarının öne çıktığı bir dönem oldu.Hakan TürkkuşuGösteri dünyasında “güç seninle olsun” anlayışı egemendir ve gösteriler için gereken elektriğin jeneratörler ile üretilmesi esastır. Milyonlarca liralık bütçeleri olan ve genelde hafta sonlarına sığdırılan festivallerin özellikle bu konuda bir dakikalık kesintiyi bile tahammülleri yoktur. Büyük küçük hiç fark etmez, festivallerde elektriğin kapılar açıldıktan sonra hiç kesintisiz ve istenilen güçte olması, bu durumun da sorunsuz biçimde ta ki kapılar kapatılana kadar sürmesi beklenir.
Bu beklentiler hiç istenmese de zaman zaman sekteye uğrar, sahnedeki gösteriyi ses ve renk cümbüşü haline getiren “görünmez güç” elektrik arada kesiliverir. En istenmeyen durumdur; bazen sorun kolaylıkla çözülür bazen de elektronik ekipmanın yeniden ayarlanması gerekebilir. Özetle; #elektrik bu dünyada #hava, #toprak, #su kadar gereklidir.
O olmazsa sahne odaklı eğlence dünyası da olmaz!
Geçmiş geçmişte kaldı cancağızım…
Gerçekten de geçmiş geçmişte kaldı, artık yeni şeyler söylemek lazım. Bunların başında jeneratör hesabını yaparken kapasite kadar akaryakıt tüketiminin de titizlikte hesaplanması gerektiği. Geçmişte bir festival için tüketeceğiniz gücü kabaca da olsa hesapladıktan sonra bunu üretecek farklı kapasitelerde, sayıları da 3-15 arası değişen jeneratör kiralamak çözüm olurdu. Bu jeneratör parkı ile ürettiğiniz elektrik de sahnedeki ses ve ışıktan, yiyecek içecek işletmelerine, alan aydınlatmasından lunapark vb gibi eğlence parkurlarına uzanan geniş alanda her türlü gereksinimi karşılardınız.
Jeneratör sayısının mümkün olan en az sayıda tutulması anlayışının hakim olduğu hatta tek jeneratör ile “idare edilen” yıllar neyse ki geride kaldı. Günümüzden 30-40 yıl önce jeneratörler de ister istemez maksimum kapasitede çalıştırılırdı. Yüzde 85’ler ve üzerindeki yakıt tüketimi de ona göre olurdu.
2003 yılında büyük bölümü Efor’dan kiralanan muazzam bir jeneratör parkı ile Rock’n Coke çalıştığımızda, sadece sahne için 3 jeneratör ayırmamız dikkat çekmiş ve epey de sorgulanmıştı. Hesabımız basitti; biri ses, diğeri ışık, üçüncü de bunların yedeğiydi. Pek çok profesyonel “gerek yok” demişti. Biz ilk RNC için bildiğimizden şaşmadık.
Ertesi yıl Türkiye’nin “ilk” ve aradan tam 18 yıl geçmesine karşın hala “tek” Eurovision Song Contest | Eurovision Şarkı Yarışması’nın 49. yılı için bu konuda daha bilinçliydik. Riski dağıtma anlayışı ile görece küçük kapasiteli çok sayıda jeneratör yerine daha büyük kapasiteli daha az sayıda jeneratör ile çalışmayı seçmiştik. O dönemdeki tedarikçimiz Aksa’ydı ve yüze yakın ülke ve kanalda canlı yayınlanan, ülkemizin evsahipliği yaptığı bu tek ESC uluslararası etkinliğinden yüzümüzün akıyla çıkmamızı sağlamıştı.
Güç seninle olsun! AS’la enerjisiz kalmayın…
Aradan yıllar geçti, irili ufaklı onlarca festivali geride bıraktığım profesyonel yaşamımda büyük sınavı 2022 yılında, Türkiye’nin “en uzun soluklu festivali” olan ve 23 gün-23 gece süren İstanbul Festivali’nde verdim. İbrahim Kandemir tarafından tasarlanan sahne alışılandan daha fazla güç tüketecekti. Ses ve ışık rider'larından da bu anlaşılıyordu zaten. Koca sahnenin ön cephesini kaplayan ve cm2’si aktif kullanılan 365 m2 büyüklükteki dev led ekranın da tüketimi göz ardı edilmeyecek seviyedeydi.
Yapılan hesaplamalar sonrasında toplam 3 adet 330-350 kVA arası jeneratörün işimizi göreceği anlaşıldı. AS Global Power ile masaya oturup akaryakıt tüketimi hesaplarını yaptığımızda tüm keyfimiz kaçtı. Bu jeneratörlerde tam kapasite çalıştıklarında saatte yaklaşık 250 litre yakıt tüketecekti. Bu hesapları yaptığımız haziran ayında akaryakıt hemen her gece zamlanıyor, bu da tahmini bile olsa bütçe yapmamızı çok zorlaştırıyordu. Mutlaka bir B Planı bulmamız gerekiyordu, bulundu da. Daha yüksek kapasiteye sahip her biri 700 kVA olan 2 jeneratör ile yakıt tüketimi konusunda çok daha tasarruflu çalışabilecektik. Bu jeneratörlerin her biri tam kapasiteye yakın çalıştırıldığında bile saatte 100 litre altında tüketecekti.
Hesap basitti, maliyet akıl kaçıran cinstendi… İlk plandaki 330 kVA kapasiteli 2 jeneratör, her gün prova ve performans dahil ortalama 8’er saat 23 gün yüksek kapasite çalıştırıldığında 90 ton yakıt tüketecekti. Sistemin korunması için düşük kapasitede çalıştıkları sırada tüketecekleri yakıt bu hesabın dışındaydı. Kabaca 100 tonun aşılması an meselesiydi.
700 kVA kapasiteli jeneratörlerin devreye girdiği B Planı bu tabloyu çok değiştirdi. ASGlobal Power ile yaptığımız bu planda; jeneratörlerin biri çalışırken diğeri yedek olarak bekleyecek ve her hangi bir sorun yaşandığında da hiç kesinti olmadan devreye girecek şekilde konfigüre edilecekti. Bu sayede tüketim saatte yaklaşık 500 litreden 100 litrenin altına düşecekti. Sistemin yoğun olmayan kalan 16 saatte çok daha düşük akaryakıt tüketimi için de “küçük b planı” yapıldı, 156 kVA kapasiteli biri ana diğeri yardımcı otomatik yedekli 2 jeneratörle daha takviyesine karar verildi. Bu sayede de etkinlik olmadığı için enerji tüketilmeyen 16 saatte 700 kVA kapasiteli jeneratörler yüzde 30 verimlilikte bile saatte yaklaşıl 30-35 litre tüketecekken, devreye girecek 156 kVA’lıklar sayesinde bu tüketim saatte 9 litreye düşecekti. Bu da kabaca 25-26 ton arası yakıt tüketilmesi anlamına gelecekti.
Öyle de oldu…
AS’la enerjisiz kalmadan koca festivali bitirdik.
Geçmişte jeneratör kiralama fiyatı pazarlık konusuyken, 2022 yılı daha yüksek kapasiteli jeneratör kullanıp daha düşük seviyede akaryakıt tüketerek maliyetli dengeleme arayışlarının öne çıktığı bir dönem oldu.Hakan TürkkuşuGösteri dünyasında “güç seninle olsun” anlayışı egemendir ve gösteriler için gereken elektriğin jeneratörler ile üretilmesi esastır. Milyonlarca liralık bütçeleri olan ve genelde hafta sonlarına sığdırılan festivallerin özellikle bu konuda bir dakikalık kesintiyi bile tahammülleri yoktur. Büyük küçük hiç fark etmez, festivallerde elektriğin kapılar açıldıktan sonra hiç kesintisiz ve istenilen güçte olması, bu durumun da sorunsuz biçimde ta ki kapılar kapatılana kadar sürmesi beklenir.
Bu beklentiler hiç istenmese de zaman zaman sekteye uğrar, sahnedeki gösteriyi ses ve renk cümbüşü haline getiren “görünmez güç” elektrik arada kesiliverir. En istenmeyen durumdur; bazen sorun kolaylıkla çözülür bazen de elektronik ekipmanın yeniden ayarlanması gerekebilir. Özetle; #elektrik bu dünyada #hava, #toprak, #su kadar gereklidir.
O olmazsa sahne odaklı eğlence dünyası da olmaz!
Geçmiş geçmişte kaldı cancağızım…
Gerçekten de geçmiş geçmişte kaldı, artık yeni şeyler söylemek lazım. Bunların başında jeneratör hesabını yaparken kapasite kadar akaryakıt tüketiminin de titizlikte hesaplanması gerektiği. Geçmişte bir festival için tüketeceğiniz gücü kabaca da olsa hesapladıktan sonra bunu üretecek farklı kapasitelerde, sayıları da 3-15 arası değişen jeneratör kiralamak çözüm olurdu. Bu jeneratör parkı ile ürettiğiniz elektrik de sahnedeki ses ve ışıktan, yiyecek içecek işletmelerine, alan aydınlatmasından lunapark vb gibi eğlence parkurlarına uzanan geniş alanda her türlü gereksinimi karşılardınız.
Jeneratör sayısının mümkün olan en az sayıda tutulması anlayışının hakim olduğu hatta tek jeneratör ile “idare edilen” yıllar neyse ki geride kaldı. Günümüzden 30-40 yıl önce jeneratörler de ister istemez maksimum kapasitede çalıştırılırdı. Yüzde 85’ler ve üzerindeki yakıt tüketimi de ona göre olurdu.
2003 yılında büyük bölümü Efor’dan kiralanan muazzam bir jeneratör parkı ile Rock’n Coke çalıştığımızda, sadece sahne için 3 jeneratör ayırmamız dikkat çekmiş ve epey de sorgulanmıştı. Hesabımız basitti; biri ses, diğeri ışık, üçüncü de bunların yedeğiydi. Pek çok profesyonel “gerek yok” demişti. Biz ilk RNC için bildiğimizden şaşmadık.
Ertesi yıl Türkiye’nin “ilk” ve aradan tam 18 yıl geçmesine karşın hala “tek” Eurovision Song Contest | Eurovision Şarkı Yarışması’nın 49. yılı için bu konuda daha bilinçliydik. Riski dağıtma anlayışı ile görece küçük kapasiteli çok sayıda jeneratör yerine daha büyük kapasiteli daha az sayıda jeneratör ile çalışmayı seçmiştik. O dönemdeki tedarikçimiz Aksa’ydı ve yüze yakın ülke ve kanalda canlı yayınlanan, ülkemizin evsahipliği yaptığı bu tek ESC uluslararası etkinliğinden yüzümüzün akıyla çıkmamızı sağlamıştı.
Güç seninle olsun! AS’la enerjisiz kalmayın…
Aradan yıllar geçti, irili ufaklı onlarca festivali geride bıraktığım profesyonel yaşamımda büyük sınavı 2022 yılında, Türkiye’nin “en uzun soluklu festivali” olan ve 23 gün-23 gece süren İstanbul Festivali’nde verdim. İbrahim Kandemir tarafından tasarlanan sahne alışılandan daha fazla güç tüketecekti. Ses ve ışık rider'larından da bu anlaşılıyordu zaten. Koca sahnenin ön cephesini kaplayan ve cm2’si aktif kullanılan 365 m2 büyüklükteki dev led ekranın da tüketimi göz ardı edilmeyecek seviyedeydi.
Yapılan hesaplamalar sonrasında toplam 3 adet 330-350 kVA arası jeneratörün işimizi göreceği anlaşıldı. AS Global Power ile masaya oturup akaryakıt tüketimi hesaplarını yaptığımızda tüm keyfimiz kaçtı. Bu jeneratörlerde tam kapasite çalıştıklarında saatte yaklaşık 250 litre yakıt tüketecekti. Bu hesapları yaptığımız haziran ayında akaryakıt hemen her gece zamlanıyor, bu da tahmini bile olsa bütçe yapmamızı çok zorlaştırıyordu. Mutlaka bir B Planı bulmamız gerekiyordu, bulundu da. Daha yüksek kapasiteye sahip her biri 700 kVA olan 2 jeneratör ile yakıt tüketimi konusunda çok daha tasarruflu çalışabilecektik. Bu jeneratörlerin her biri tam kapasiteye yakın çalıştırıldığında bile saatte 100 litre altında tüketecekti.
Hesap basitti, maliyet akıl kaçıran cinstendi… İlk plandaki 330 kVA kapasiteli 2 jeneratör, her gün prova ve performans dahil ortalama 8’er saat 23 gün yüksek kapasite çalıştırıldığında 90 ton yakıt tüketecekti. Sistemin korunması için düşük kapasitede çalıştıkları sırada tüketecekleri yakıt bu hesabın dışındaydı. Kabaca 100 tonun aşılması an meselesiydi.
700 kVA kapasiteli jeneratörlerin devreye girdiği B Planı bu tabloyu çok değiştirdi. ASGlobal Power ile yaptığımız bu planda; jeneratörlerin biri çalışırken diğeri yedek olarak bekleyecek ve her hangi bir sorun yaşandığında da hiç kesinti olmadan devreye girecek şekilde konfigüre edilecekti. Bu sayede tüketim saatte yaklaşık 500 litreden 100 litrenin altına düşecekti. Sistemin yoğun olmayan kalan 16 saatte çok daha düşük akaryakıt tüketimi için de “küçük b planı” yapıldı, 156 kVA kapasiteli biri ana diğeri yardımcı otomatik yedekli 2 jeneratörle daha takviyesine karar verildi. Bu sayede de etkinlik olmadığı için enerji tüketilmeyen 16 saatte 700 kVA kapasiteli jeneratörler yüzde 30 verimlilikte bile saatte yaklaşıl 30-35 litre tüketecekken, devreye girecek 156 kVA’lıklar sayesinde bu tüketim saatte 9 litreye düşecekti. Bu da kabaca 25-26 ton arası yakıt tüketilmesi anlamına gelecekti.
Öyle de oldu…
AS’la enerjisiz kalmadan koca festivali bitirdik.
