Kaygı, tehlike ya da tehdit olarak algılanan durumlarda kişinin duygu ve davranışlarına etki eden sağlıklı ve doğal bir tepkidir. Kaygının en temelinde korku duygusu olsa da kaygıyı korkudan ayıran en önemli özelliği kişinin ortada somut bir tehlike yokken de sürekli tedirgin ve huzursuz hissetmesidir. Günlük hayatına etki etmesi sebebiyle genellikle olumsuz bir durum olarak adlandırır fakat aslında kaygı doğru yönetildiğinde faydalı ve işlevsel olabilir. Memorial Ankara Hastanesi Psikoloji (klinik) Bölümü'nden Uzman Klinik Psikolog Eda Atay, kaygının doğru yönetilmesi hakkında bilgiler verdi.Kaygı İnsanın Hayatta Kalma Güdüsünün Bir SonucudurKaygı aslında insandaki hayatta kalma güdüsünün doğal bir sonucudur. Organizmanın savaşma - kaçma tepkisidir. Kişiyi güvende tutmaya yarar. Belirli miktarda ve kontrol edilebilir durumda ise sağlıklıdır. hatta koruyucu işlev taşır. Bireyin olası risklere karşı dikkatini ve analiz kabiliyetini geliştirir. Olaylar karşısında doğru şekilde konumlanmasını sağlar. Aynı zamanda motivasyon verici ve harekete geçirici işlev taşır. Bunun için kişiye gerekli enerjiyi verir, dikkatini toplamasını ve konuya özenle yoğunlaşmasını sağlar.Kaygının Yokluğu Aslında Riskli Bir DurumdurBazı insanlar kaygıyı daha sık deneyimlerken, bazıları ise daha az yaşar. Travmatik olaylar, sağlık sorunları, kalıtsal faktörler, geçmiş yaşam deneyimleri ve mizaç kaygı deneyimlerimizi etkileyen faktörlerdendir. Geleceğe dair plan yapmamıza ve öngörülü davranmamıza olanak sağlayan kaygının yokluğunda ise kişi mutlak bir huzura kavuşmadığı gibi, olası risklere de açık hale gelir, kontrolünü kaybedebilir ve bu durum sağlıklı değildir.Kaygının Olumlu Getirilerine OdaklanılmalıdırKişi, tüm olumsuzluklardan sıyrılıp, kaygının olumlu getirilerine odaklanmak için çaba göstermelidir. Zorluklarla baş etmeK konusunda sahip olduğu becerilerini geliştirmeyi hedeflemelidir. Böylece yaşadığı korkunun yerini süreç içerisinde olumlu duygular alır ve krizi fırsata çeviren birey kaygının esiri değil, patronu olur. Burada önemli olan hissedilen kaygının yoğunluğunu kontrol altında tutabilmek ve bundan faydalanmaktır. Aksi halde kişi kaygı bozukluğuyla karşı karşıya kalabilir, bu da giderek yıkıcı bir hal alır.Kaygı düzeyi günlük yaşamı olumsuz etkileyen bir noktaya ulaşmışsa ve bu duyguyla fazlaca meşgul olan kişi yapacaklarına bir türlü odaklanamıyorsa böyle bir tabloda kaygı bozukluğu akla gelmelidir. Bu durumda bir uzmanla görüşerek psikolojik destek alınması uygun olacaktır. Ancak unutulmamalıdır ki, tamamen kaygısız bir yaşam hayal etmek gerçekçi bir beklenti olmayacağı gibi, sağlıklı da değildir.Rutinler Oluşturmak Çok ÖnemlidirSüreci doğru yönetmek adına, düzenli bir hayat yaşamak ve bunun için bazı rutinler oluşturmak çok önemlidir. Bu noktada yatış-kalkış saatlerini belirleyerek kaliteli bir uykuya önem vermek, açık havada yürüyüş yapmak, meditasyona ve nefes sağlayacaktır.Anksiyete Yaşayan Bireyin Yakınları Durumun Kişinin Elinde Olmadığını BilmelidirAnksiyete bozukluğu yaşayan bireylerin yakın çevresi de bu durumdan yoğun bir şekilde etkilenebilir. Başına kötü bir şey gelecek ve geçmeyecek şeklinde düşünen birey, bu durumu yaşamamak için kendini geri çekerek hem kendisinin hem de çevresinin hayatını kısıtlama çabası içine girebilir. Bu durum kişinin kaygısını anlayamayan yakınları için yersiz görülebilir ve yeterince anlaşılamayabilir.Kaygı bozukluğu yaşayan kişinin çevresi ile sosyal ilişkilerinin bozulmaması adına yakınlarının hastanın yaşadığı bu durumu kabul etmesi ve elinde olmadığını fark etmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki, bizler için kolay olan bazı durumlar, anksiyete bozukluğu yaşayan bireyler için hiç de kolay olmayabilir. Söz konusu kişiye karşı sabırlı olunması ve desteklemesi oldukça önemlidir ancak yardımcı olmak adına tavsiyede bulunmak, baskı yapmak, bireyin yaşadığı durumu hafifletmeye çalışmak ya da aksini ispata çabalamak faydalı olmayacaktır. Bunun yerine bireyi bir uzmandan yardım alması için psikoterapi konusunda yüreklendirmek gerekir.
Sağlık
Yayınlanma: 19 Ekim 2023 - 08:14
Kaygı Doğru Yönetilirse Krizler Fırsata Dönebilir
Sağlık
19 Ekim 2023 - 08:14